Pierwsza i najważniejsza rzecz, to zastanowienie się, jaki jest cel wystąpienia. Jaki efekt chcemy osiągnąć? Co uzyskać u publiczności? Jeśli jest to wykład, to czy odbiorcy mają zapamiętać fakty? Może chcemy, by połączyli je w logiczną całość i umieli odpowiedzieć, dlaczego stało się tak, a nie inaczej? Jakie czynniki spowodowały takie a nie inne zakończenie (bitwy, wojny, eksperymentu chemicznego czy fizycznego)? Może chcemy wyjaśnić działanie algorytmu? A może nauczyć go stosować w praktyce? Może naszym celem jest pokazać, w jaki sposób można ten algorytm (wzór) wyprowadzić lub udowodnić?
Publiczność
Najważniejsza jest publiczność. To dla niej przygotowujemy wystąpienie. Dlatego warto się zastanowić, jakie korzyści odniesie z tego, że nas wysłucha.
Przed zaplanowaniem swojego wystąpienia warto zastanowić się nad publicznością, do której będzie mieli okazję mówić. Jeśli to możliwe, dowiedzieć się na jej temat jak najwięcej. Czy są to specjaliści w danej dziedzinie? Czy może uczniowie? Jakie mogą mieć oczekiwania? Jaka jest ich motywacja uczestniczenia w wystąpieniu?
Uwaga: Kontekst kulturowy
Ważny jest także kontekst kulturowy – szczególnie, gdy publiczność jest międzynarodowa. Od niego zależy, jakich anegdot czy przykładów można użyć, aby nikogo nie obrazić lub nie zszokować (lub przeciwnie – zszokować, jeśli temat tego wymaga).
W zależności od odpowiedzi na te pytania, będziesz mógł dobrać odpowiednie słownictwo. W innym wypadku, dla wielu mniej zorientowanych w temacie, twój wykład będzie brzmiał niczym wygłoszony w języku mandaryńskim. Znając publiczność łatwiej będzie także dobrać odpowiednie przykłady czy powołać się na wypowiedzi lub cytaty osób uznawanych przez nią za autorytety w danej dziedzinie.
Wskazówka: Mów językiem publiczności
Pamiętaj, by prezentację zawsze przygotowywać pod kątem publiczności. Twoje wystąpienie powinno być dla niej, nie dla ciebie. Dlatego dobór słownictwa, użycie odpowiedniej, zrozumiałej terminologii oraz dopasowanie stylu wypowiedzi są tak ważne.
Dobrym przykładem może być sytuacja spotykana w sklepie z komputerami. Gdy do sklepu przyjdzie klient nieznający się na sprzęcie komputerowym, nie będzie go interesowało zapewne, jakie dokładnie parametry ma dany model notebooka. Będzie chciał wiedzieć, czy zdoła na nim wykonać określone zadania: ile muzyki lub materiałów wideo będzie mógł na nim przechować, czy da radę zmontować film z wakacji, czy tylko skorzystać z pakietu biurowego i przeglądarki internetowej. Jeśli sprzedawca zacznie opowiadać o procesorach, pamięci, dysku, wersji portu USB oraz sieci Wi-Fi – prawdopodobnie skutecznie przestraszy potencjalnego nabywcę i zniechęci do dokonania zakupu.
Doskonale wiedział o tym Steve Jobs. W jego prezentacjach nigdy nie znajdowały się szczegółowe parametry techniczne. Zawsze mówił o tym, co użytkownik dzięki urządzeniom jego firmy może osiągnąć lub zyskać. Skupiał się na kliencie i jego potrzebach. Pokazując nowego iPoda opowiadał, ile muzyki na nim można zapisać. Skupiając się na swojej publiczności osiągał jednocześnie swoje cele.
Temat wystąpienia i jego streszczenie
Temat musi być prosty do zrozumienia i zapamiętania dla publiczności
Temat jest jednym z ważniejszych elementów wystąpienia. Nie ma nic gorszego niż publiczność, która nie może zapamiętać tematu i powtórzyć go zaraz po zakończeniu wystąpienia.
Temat powinien być krótki i zachęcający do wzięcia udziału (nawet, jeśli publiczność została do niego przymuszona). Niestandardowy, zaskakujący lub szokujący temat może od początku przykuć uwagę publiczności i nastawić ją pozytywnie. Nudny, długi – wprost przeciwnie.
Przykłady tematów zwykłych i zachęcających:
- Polska za czasów pierwszych Piastów ⟷ Jak zaliczyć pierwszy semestr celująco?
- Techniki Prezentacji Mówionej ⟷ Zabójczo skuteczne wystąpienia publiczne
- Zasady BHP w twoim miejscu pracy ⟷ Nagrody Darwina za głupotę w pracy?
- Przepisy ruchu drogowego ⟷ Jak nie dać się zabić na drodze?
- Usługi świadczone w modelu chmury obliczeniowej w służbie edukacji ⟷ Nowoczesna i mobilna edukacja w polskiej szkole to bujanie w chmurach?
Temat musi być dobrany do publiczności i odpowiadać jej wrażliwości oraz okolicznościom wystąpienia. Nie wszystkie z powyższych tematów nadają się dla uczniów – szczególnie szkół podstawowych.
Wskazówka: Temat ze znakiem zapytania
Temat w formie pytania ma zdecydowanie większą siłę ekspresji i jest lepiej zapamiętywany przez publiczność – szczególnie, jeśli trafia w obszar zainteresowania słuchaczy. Poza samym tematem, na początku wystąpienia należy streścić jego przebieg. Przy krótkich prezentacjach nie zawsze warto podawać szczegółowy konspekt. Można natomiast poinformować, jakimi zagadnieniami się zajmiemy i w jakiej kolejności lub ile ich będzie, by publiczność wiedziała, czego się spodziewać. Pamiętaj, że streszczenie nie powinno być zbyt długie. Nie więcej niż dwa-trzy (krótkie) zdania.
