Dlaczego zajmujemy się technikami prezentacji?

Jako wykładowcy często spotykamy się z sytuacjami, gdy uczniowie lub studenci, mimo dużej wiedzy i sporych umiejętności, nie potrafią przekonująco i poprawnie przedstawić swoich poglądów czy udzielić odpowiedzi na postawione pytanie. Dzisiejszy styl komunikacji, posługiwania się krótkimi wiadomościami tekstowymi lub wpisami na stronach sieci społecznościowych nie sprzyja rozwijaniu znajomości zasad retoryki, dyskusji czy wystąpień publicznych. Wiedza ta jest jednak bardzo przydana we współczesnym świecie. Często od tego, w jaki sposób przedstawimy swoje racje, pracę, wiedzę lub umiejętności, zależy to, czy zdamy egzamin, otrzymamy dobrą pracę, podwyżkę lub awans. Dlatego nauka sztuki prezentacji i technik z nimi związanych jest bardzo ważna z punktu widzenia zarówno ucznia jak i nauczyciela.

Kiedy techniki prezentacji najbardziej się przydają?

„Czy miałeś kiedyś wrażenie, że właśnie zmarnowałeś kawałek życia przysypiając podczas wystąpień na konferencjach, których scenariusz wyglądał zawsze tak samo? Zdenerwowany prelegent i poganiający go prowadzący (najczęściej nerwowo wbijający wzrok w tarczę zegara). Oprócz tego przelatujące przed nami, w straszliwym tempie, slajdy (niech ktoś spróbuje coś z nich zanotować) i powtarzane niczym mantra: „Kończy się czas na moją prezentację, więc szybko przejdę przez te slajdy i pominę kwestie dla państwa nieistotne”. Ten swoisty wyścig prowadzącego z prelegentem i prelegenta z projektorem jest groteskowy i niestety nazbyt częsty, by o nim nie wspominać.

Dlatego warto poznać kilka skutecznych sposobów, by występując nie powodować takich sytuacji. Przy okazji, warto wiedzę na ten temat szerzyć wśród naszych uczniów i studentów, by ich referaty oraz ustne odpowiedzi sprawiały nam przyjemność, a im przychodziły bez większego trudu.

Techniki prezentacji to zestaw reguł, a właściwie wskazówek, według których powinniśmy przygotowywać swoje wystąpienia publiczne (a także teksty i różnego rodzaju publikacje), by osiągnąć zakładany przez nas cel – przedstawić skutecznie publiczności nasze idee lub wyniki pracy, oraz zachęcić ją do działania. W odniesieniu do wystąpień na żywo, stosowanie technik prezentacji mówionej pozwala na efektywne wykorzystanie czasu poświęconego nam przez słuchaczy. Jest to szczególnie ważne, jeśli spojrzymy na wykres krzywej uwagi.

Zainteresowanie a czas

Wyniki badań ukazane na wykresie pokazują, w jaki sposób zmienia się zainteresowanie słuchaczy wraz z upływem czasu wykładu. Widać, jak zmienia się liczba osób, które w danym momencie skupiają się na przekazie prowadzącego. Widać, że skupienie udaje się utrzymać przez pierwsze 10 minut. Później zainteresowanie spada. Nie oznacza to jednak, że cześć osób wytrwale słucha prowadzącego, a inne, raz oderwawszy się od wykładu, więcej do niego nie wrócą.

Wykres krzywej uwagi

Efekt, jaki obserwujemy na wykresie, wynika z konstrukcji naszego mózgu. To on powoduje, że trudno nam skupić na czymś uwagę na dłużej. Mózg dostaje mnóstwo bodźców: czasem wypowiedziany wyraz lub fraza, czy pokazana ilustracja nasuną nam jakieś skojarzenia i na chwilę skierujemy swoje myśli gdzie indziej. Później jednak wracamy i usiłujemy ponownie skupić się na wystąpieniu.

Warto także przytoczyć w tym miejscu inne badania mówiące o tym, jak wiele informacji jesteśmy w stanie zapamiętać z wykładu w zależności od jego długości. Jeśli wykład trwa 15 minut, możemy zapamiętać do 40 proc. informacji. Jak wiele z informacji usłyszanych podczas 45-minutowej lekcji jest w stanie zapamiętać uczeń? Według badań zapamiętuje średnio zaledwie do 20 proc.

Co zatem zrobić, aby zapamiętał więcej? W jaki sposób działać, aby jak najdłużej utrzymać uwagę naszych słuchaczy? Co możemy zrobić, aby zapamiętywanie nowych informacji i poziom ich zrozumienia był jak najwyższy? Odpowiedzi na te pytania zawarte są w zestawie reguł, porad, wskazówek i dobrych praktyk nazywanych technikami prezentacji.

Zastosowanie technik prezentacji w praktyce

Techniki prezentacji przydają się na co dzień, niezależnie od tego, czym się w życiu zajmujemy. Jednak do sytuacji, w których ich znajomość przydaje się szczególnie zaliczamy następujące:

•  egzamin ustny,
•  rozmowa klasyfikacyjna,
•  przedstawianie pomysłów, planów działania, efektów pracy i dyskutowanie o nich,
•  tworzenie dowolnego tekstu lub publikacji.

Techniki prezentacji to pojęcie bardzo szerokie. Dotyczy planowania dokumentu (tekstu, plansz – slajdów), sposobu wypowiedzi, akcentowania ważnych tez, zachowania w czasie wystąpienia, udzielania odpowiedzi na pytania.

W szkole elementy technik prezentacji możemy wprowadzać podczas nauczania dowolnego przedmiotu w sposób niezauważalny dla ucznia. Są one niezwykle przydatne dla uczniów biorących udział we wszelkich projektach edukacyjnych. Pomijając fakt, że każdy projekt powinien zostać publicznie zademonstrowany obroniony, to wiedza z zakresu sztuki prezentowania bywa niezwykle przydatna na etapie planowania i przygotowywania prac projektowych. Efektem projektu edukacyjnego może być także publikacja – np. referatu, rozprawki, wyników badań, reportażu w formie strony WWW, bloga, webcastu, filmu czy audycji radiowej.

Techniki prezentacji dzielimy na związane ​z wystąpieniami publicznymi oraz przygotowaniem tekstu lub innej publikacji. W tej książce skupiliśmy się na wystąpieniach publicznych. Poznane zasady, np. opracowywania slajdów, używania grafiki czy planowania dokumentu i pracy nad nim, możemy jednak odnieść do dowolnej publikacji.